Wskazówki dla rodziców

28 maja 2020 serwis 0 comment

Pracownicy PPP nr 3 przesyłają wskazówki opracowane dla rodziców, dotyczące następujących zagadnień:
– Zaburzenia uwagi i koncentracji u dzieci
– Jak zadbać o wzrok?
– Jak minimalizować konfliktowe zachowania dzieci?

Zachęcamy do zapoznania się z materiałami.

Zaburzenia uwagi i koncentracji u dzieci

Zaburzenia uwagi i koncentracji u dzieci najczęściej ujawniają się w momencie rozpoczęcia przez nie edukacji szkolnej. Wyróżniamy dwa momenty krytyczne:
pierwsza klasa – gdy dziecko musi sprostać wymaganiom szkolnym (skupienie na lekcji przez 45 min.)
czwarta klasa – kiedy to dziecko zaczyna zajęcia z różnymi nauczycielami przedmiotowymi, mającymi różne wymagania.
Przyczyną zaburzeń może być zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi, zespół opozycyjno – buntowniczy, zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia neurologiczne, ale także zaburzenia odżywiania czy nadczynność tarczycy. Zaburzenia uwagi i koncentracji mogą także wynikać z błędów wychowawczych.
Dlatego tak ważna jest profesjonalna diagnoza gdyż od niej zależy sukces ewentualnej terapii lub innych działań korygujących.
Zachowania sugerujące zaburzenia uwagi i koncentracji:
• dziecko wykazuje trudności w koncentracji na szczegółach, popełnia błędy wynikające z nieuwagi
• nie potrafi przez dłuższy czas skupić się na zadaniu
• sprawia wrażenie jakby nie słuchało przekazywanych mu komunikatów
• nie kończy zaczętych prac, polecenia wypełnia niedokładnie
• ma kłopoty z organizacją pracy i wszelkich zajęć
• niechętnie podejmuje zadania wymagające dłuższego wysiłku intelektualnego
• gubi przybory szkolne i rzeczy potrzebne do pracy i nauki
• łatwo ulega rozproszeniu pod wpływem słabych nawet bodźców
• zapomina o codziennych obowiązkach i zadaniach
Zaburzenia uwagi i koncentracji u dzieci – postępowanie:
• dzieci z zaburzeniami uwagi i koncentracji wymagają działania w ustalonym rodzinnym rytmie, z unikaniem gwałtownych i radykalnych zmian, spokojnego i konsekwentnego egzekwowania ustalonych reguł, ograniczania hałaśliwych dźwięków i silnych wrażeń
• codzienne czynności powinny wykonywać o ściśle określonych porach dnia według tej samej kolejności
• dzieci te wymagają wielokrotnego powtarzania prostych poleceń i upewniania się, czy dobrze je zrozumiały
• dziecko wokół siebie powinno mieć uporządkowane otoczenie, a w jego życiu nie powinno być chaosu
• osoby z zaburzeniami uwagi powinny zajmować się tylko jedną czynnością w danym momencie, by ćwiczyć skupienie na jednym zadaniu
• naczelnym celem jest wdrażanie dziecka do uporządkowanego działania i stopniowego wydłużania okresów koncentracji na zadaniach
• czasem wystarczy wprowadzenie do nauki pomocy, które pomogą dziecku lepiej zapamiętać i prawidłowo wykonywać obowiązki – tablice, karteczki, organizery
• w edukacji ważne jest wdrażanie go do samokontroli – skuteczne są techniki polegające na stosowaniu wzmocnień pozytywnych, czyli nagradzaniu pożądanych zachowań dziecka
• długie zadania powinny być dzielone na małe porcje, etapy, których osiąganie należy zakończyć krótkim odpoczynkiem i pochwałą
• bardzo ważny jest stały rytm dnia, okresy snu i czuwania, pory wykonywania obowiązków i czas na odpoczynek
• warto również zwrócić uwagę na sposób odżywiania dziecka – wiele badań wskazuje na zły wpływ niektórych potraw i zawartych w nich składników (cukier, pochodne kakao, czekolada, coca-cola, słodycze, produkty zawierające sztuczne barwniki i konserwanty)
Należy pamiętać, iż spośród dzieci z zakłóceniami uwagi tylko część pozbędzie się dokuczliwych objawów i dzięki odpowiedniemu postępowaniu osiągnie
optymalny poziom funkcjonowania w dorosłym życiu.

Ćwiczenia na koncentrację u dzieci:
• zagadki dla dzieci – poszukiwanie odpowiedzi do zagadki to doskonały trening umysłowy, podobnie jak tworzenie samej zagadki; oprócz ćwiczenia koncentracji kształtujemy umiejętność definiowania pojęć
• puzzle – doskonała zabawa i trening koncentracji oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej
• łamigłówki, labirynty, wyszukiwanie różnic między obrazkami sprawdzą się jako ćwiczenie na koncentrację dla najmłodszych
• gra, w której należy zapamiętać pary odwróconych obrazków; kto zbierze więcej par, ten wygrywa; znakomity trening pamięci, koncentracji u dziecka
• wszelkie gry: planszowe, karciane, szachy, warcaby, które rozwijają dzieci w wielu aspektach, są doskonałym ćwiczeniem pamięci i koncentracji; pobudzają wyobraźnię dzieci, koordynację wzrokowo – ruchową, myślenie, wzbogacają słownictwo
• rysowanie oburącz – kreślenie obrazka obiema rękami pobudza powstawanie połączeń między półkulami mózgu, co doskonale wpływa na koncentrację u dziecka; można wydrukować połowę rysunku, jedną ręką kreślimy po śladzie a drugą, w tym samym czasie, staramy się zrobić odbicie lustrzane obrazka
• przypominanie – gra, która pobudza pamięć i ćwiczy koncentrację; może być dowolnie modyfikowana; można zacząć od polecenia: przypomnij sobie imiona wszystkich sąsiadów, którzy noszą okulary
• "Detektyw" – ćwiczenie, w którym musimy przygotować obrazek lub zdjęcie i kilka pytań do niego ( dziecko przygląda się zdjęciu przez minutę i stara się zapamiętać jak najwięcej szczegółów, następnie odwracamy obrazek i zadajemy pytanie np. ile jest …)
• układanie pytań – zadanie, które oprócz ćwiczenia na koncentrację, stymuluje sprawność językową i wyobraźnię; oglądamy obrazek i układamy do niego jak największą liczbę pytań (co robią osoby na obrazku? gdzie odbywa się akcja? jaka jest pora roku? jaki kolor mają rzeczy na obrazku? itp., itd.)
• stereogramy – czyli obrazy przedstawione na płaszczyźnie w taki sposób, aby sprawiały wrażenie trójwymiarowych; wpatrywanie się w stereogramy to doskonały sposób na koncentrację i wytężanie wzroku; warto wiedzieć, że jest to także relaks dla zmęczonych oczu
• wymyślane historyjki – osoba dorosła rozpoczyna opowiadanie bajki jednym zdaniem; kolejne zdanie dopowiada dziecko; ważne, żeby każde następne zdanie było kontynuacją poprzedniego, aby historyjka była spójna; żeby było ciekawiej, bajkę możemy rysować w trakcie opowiadania. dziecko będzie bardziej skupione i zaciekawione grą
• zapamiętywanie – podajemy dziecku listę 10 rzeczowników i polecamy, by z naszej listy zapamiętało wszystkie pojazdy/owoce/kolory itp.; takie ćwiczenie doskonale kształtuje również pamięć słuchową dziecka
Powyższe propozycje zabaw i ćwiczeń łączą przyjemne z pożytecznym.
Spędzając w ten sposób czas z dzieckiem doskonale się bawimy i wspomagamy procesy poznawcze dziecka i swoje.

Opracowanie: mgr Maria Mostowik – psycholog PPP3 w Krakowie

I Jak prawidłowo używać oczu?

1.Jeżeli czytasz czy pracujesz na komputerze w okularach zdejmij je na chwilę.
2.Popatrz przez okno.
3.Pozwól, by Twój wzrok błądził jak najdalej.
4.Nie staraj się ogarnąć wzrokiem całej panoramy od razu.
5.Popatrz przez chwilę w jeden punkt, potem przesuń spojrzenie na następny i tak dalej.
6.Postaraj się zobaczyć niewielki fragment terenu, a równocześnie miej świadomość całego pola widzenia.
7.Nie wytężaj wzroku.
8.Jeśli nie widzisz wyraźnie oglądanego punktu, na kilka sekund zamknij oczy, rozluźnij się, oddychaj głęboko.
9.Ponownie skieruj wzrok na pokój, na obraz wiszący na ścianie, na flakon stojący na stoliku itp. Częste i swobodne nastawianie wzroku na różne odległości rozluźnia mięśnie oczu.
10.Kiedy zaczniesz czytać, pracować przy komputerze możesz założyć okulary.
11.Co jakiś czas zdejmij okulary, oderwij wzrok od kartki, spójrz znowu przez
okno, rozejrzyj się po pokoju.
12.Zamrugaj, nie zaciskaj powiek, pozwól im opadać lekko i naturalnie. Mrugając, obmywasz oczy łagodzącym i bardzo skutecznym płynem antyseptycznym.
13.Wieczorami unikaj czytania, pracy na komputerze w ciemnym pokoju, przy jednej lampie. Pozostała część pokoju powinna być również oświetlona.
14.Kiedy oglądasz telewizję, nie gaś wszystkich lamp. Nie wpatruj się nieruchomo w jeden punkt ekranu, lecz przesuwaj wzrok. Od czasu do czasu często mrugaj lub zamykaj oczy.
15.W trakcie spacerów patrz na świat tak jak na ekran telewizyjny – „ślizgaj” się spojrzeniem.

Dodatkowo dla dorosłych
a. Prowadząc samochód, nie wpatruj się ciągle w drogę. Krótko i często spoglądaj na
horyzont, na lusterko wsteczne, na przyrządy na tablicy rozdzielczej, ponownie na drogę
itp.
b. Kiedy jedziesz nocą nie patrz prosto w światła reflektorów poruszających się
samochodów. Poruszaj oczami, unikaj oślepienia blaskiem, patrząc poniżej świateł lub w bok.
Prawidłowe nawyki w posługiwaniu się oczami to dopiero początek. Jeżeli zależy
nam na poprawie wzroku trzeba będzie stosować techniki relaksacyjne, poprawiające
dopływ krwi do mózgu i oczu, rozluźniające napięcie mięśni (również ocznych) oraz
wzmacniające je.

II. Dłonie źródłem relaksu (palming–termin ten pochodzi od słowa wj. angielskim palm–„dłoń”). Celem palmingu (zasłaniania oczu dłońmi) jest rozluźnienie umysłu i ciała,
wypoczynek, dostarczenie oczom nowych sił witalnych. Palming można stosować prawie wszędzie – w domu na krześle, w samochodzie, w pracy itp. Do stosowania w domu potrzebna jest tylko poduszka.
Postępuj według poniższych wskazówek:
1. Rozpocznij palming, gdy masz ciepłe ręce. Zimne będą powstrzymywać napływ krwi do
oczu. Zimne dłonie rozgrzej, pocierając je o siebie.
2.Usiądź wygodnie na krześle, połóż poduszkę lub to co ją zastępuje na kolanach i oprzyj o nią łokcie w celu podtrzymania przedramion.
3.Zamknij oczy.
4.Rozluźnij ręce i nałóż lekko wklęsłe dłonie na oczy, tak by dłonie nie dotykały nosa,
a palce spoczywały na czole. Nie należy uciskać gałek ocznych, światło nie powinno docierać do oczu.
5.Mając zakryte w ten sposób oczy, staraj się przypomnieć jakieś przyjemne wspomnienie. Palming jest formą twórczej medytacji, a celem tej techniki jest relaks. Jeżeli masz problem z rozluźnieniem się, zwróć uwagę na oddech. Nie staraj się go zmienić, jedynie obserwuj oddech „wchodzący” i „wychodzący” z ciała.
6.Jeżeli podczas stosowania palmingu widzisz czerń – to osiągnąłeś/osiągnęłaś cel. Świadomie jednak nie usiłuj do tego dążyć. Prawdopodobnie, w początkowej fazie ćwiczeń, będziesz widzieć raczej szarość niż czerń.
7.Jeśli w trakcie palmingu będziesz odczuwać niepokój, wstań i delikatnie się otrząśnij. W przypadku zmęczonych rąk – opuść je, potrząśnij nimi. Potem nałóż dłonie ponownie na oczy. Stosuj palming tak długo i tak często, jak tylko możesz! Koniecznie stosuj tę
technikę wieczorem, przez kilkanaście minut. Możesz nakładać dłonie, kiedy boli Cię głowa, to pomoże złagodzić ból.

III. Leniwe ósemki
Polegają głównie na swobodnym „rysowaniu” czubkiem nosa wyobrażonych ósemek. Ćwiczenie to rozluźnia mięśnie karku, działa uspokajająco na system nerwowy. Małe leniwe ósemki rozluźniają mięśnie oczu, natomiast duże powodują napływ krwi do mózgu, całej głowy, szyi i oczu. Można je wykonywać wszędzie, o każdej porze, według poniższej instrukcji:
1.Zamknij oczy i rysuj czubkiem nosa ósemki pionowe, poziome, przekrzywione, poruszając głową powoli i nieprzerwanie.
2.Rysuj koła od wozu, ze szprychami w środku. We wszystkie strony rysuj małe i duże łuki. Od czasu do czasu zataczaj głową koła wolno i równo. Powyżej omówione techniki mają na celu rozluźnienie i uwrażliwienie całego ciała, łącznie z oczami. Techniki treningu wzroku wymagają koncentracji i muszą być wykonywane powoli i rytmicznie.
IV. Techniki dodatkowe.
Korzystanie z palmingu, leniwych ósemek oraz innych technik wizualizacyjnych,
wykonywanych w wolnym tempie redukuje stres, dodaje energii i rozluźnia. Odprężenie jest dobre zarówno dla umysłu, jak i dla wzroku.
1.Przebywając na dworze „omiataj” wzrokiem drzewa, niebo, budynki, chmury –
nie patrz na nie bezpośrednio. Rozglądaj się, poruszaj oczami, unikaj wpatrywania się.
2.Kiedy będziesz nad morzem, nad jeziorem wykorzystuj fale do ćwiczeń oczu. Podążaj spojrzeniem za falami.
3.Pracując przy komputerze, trzeba pamiętać o ochronie oczu. Należy często zmieniać ich ustawienie. Popatrz na przeciwległą ścianę i wyobrażaj sobie różne kształty. Zamknij oczy. Wyobraź sobie, że patrzysz na drzewa, kwiaty, na to co znajduje się wokół nich. Dodatkowo stosuj palming lub leniwe ósemki.
4.Podczas oglądania telewizji, przy zapalonym świetle w pokoju, zamknij oczy, pozwól im odpocząć. Następnie otwórz je. Przesuwaj wzrokiem po ekranie, spokojnie poruszając głową. Zamknij oczy i przesuń wzrokiem po wirtualnym ekranie parę razy. Potem wykonaj to samo z otwartymi oczami i znowu kilka razy z zamkniętymi. Możesz powtórzyć całość parokrotnie.
5.Aby sprawnie posługiwać się oczami należy unikać wytężania wzroku i wpatrywania się. Często przerywaj swoje codzienne czynności, zamykaj oczy, aby się rozluźniły i wypoczęły. Przenoś wzrok z przedmiotów bliższych na dalsze, rozglądaj się w dół, w górę, z boku na bok. Poprzez takie działanie na pewno osiągniesz uczucie swobody i odprężenia.

Opracowanie: mgr Iwona Gerhardt – Regucka pedagog PPP nr 3
Wskazówki opracowano na podstawie książki „Widzieć bez okularów” Marilyn B. Rosanes – Berrett oraz materiałów uzyskanych podczas szkolenia „Trening widzenia jako metoda przezwyciężania trudności szkolnych”, prowadzonego przez Mikołaja Markiewicza psychologa – terapeutę Warszawskiego Ośrodka Holistycznej Terapii Widzenia.

Jak minimalizować konfliktowe zachowania dzieci?

– do każdego dziecka należy podejść indywidualnie i nie wolno żadnego z nich faworyzować
– dzieci źle się czują, gdy są ze sobą porównywane, gdyż każde z nich jest inne
– kiedy przeczuwamy kłótnię między dziećmi, spróbujmy odwrócić ich uwagę od źródła
konfliktu
– czasami maluchy potrafią prowokować konflikty, ufając, że rodzic poprze stronę młodszego-słabszego dziecka
– nie obwiniajmy za awantury jedynie starsze dziecko
– motywujmy dzieci do poszukiwania pokojowych rozwiązań, uczmy walki na argumenty, prowadzenia negocjacji i zawierania kompromisów
– nigdy nie pozwalajmy na rękoczyny i agresję
– wkraczajmy do akcji wtedy kiedy wszelkie próby rozwiązania konfliktu zawiodą.
– wtedy weźmy głęboki oddech, rozdzielmy dzieciaki i każdemu dajmy tyle samo czasu, by wytłumaczyło, „o co poszło”
– uczmy dzieci mówić „przepraszam” i „proszę”
– nie reagujmy agresją i zdenerwowaniem, gdyż w ten sposób sami modelujmy nieprawidłowe wzorce porozumiewania się w konfliktowej sytuacji
– nie wymierzajmy sprawiedliwości klapsami
– zachęcajmy maluchy do współpracy i nagradzajmy za wszelkie przejawy konstruktywnego współżycia z rodzeństwem
– bądźmy sprawiedliwi, szanujmy własność dzieci
– postarajmy się nawet we wspólnym pokoju wydzielić każdemu dziecku kawałek prywatnej przestrzeni
– pozwólmy dzieciom przeżywać i nazywać negatywne emocje, jakich doświadczają podczas sporu, ale kontrolujmy ewentualne złe zachowanie, które może wtedy wystąpić
– dajmy dzieciom szansę na to, aby samodzielnie dochodziły do porozumienia
– obserwujmy ich dyskretnie z dystansu
– interweniujmy wtedy, gdy awantura przeradza się w pole bitwy
– zrezygnujmy z wchodzenia w rolę arbitra za każdym razem, kiedy dzieci się kłócą
– bądźmy dla dzieci przykładem i pokazujmy, jak kłócić się w sposób konstruktywny.